Uluslararası İlişkiler Analizler Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Cavid Veliyev, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın Azerbaycan’a gerçekleştirdiği ziyaretin arka planını ve önemini AA Analiz için değerlendirdi.***Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, 12 Temmuz’da Azerbaycan’a bir çalışma ziyareti gerçekleştirdi. Bu ziyaret esnasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelen Şara, Suriye’nin karşılaştığı sorunların çözümünde Azerbaycan’ın sağlayabileceği destekleri ele aldı.Ziyaretin en somut çıktılarından biri, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ile Suriye yönetimi arasında enerji alanında bir mutabakat zaptının imzalanması oldu. Bu anlaşma, Türkiye rotası kullanılarak Suriye’ye doğalgaz sağlanmasını, petrol ve enerji arama faaliyetlerinde işbirliğini ve eşgüdümü içeriyor. İki taraf ayrıca, enerji altyapılarının iyileştirilmesi ve yeniden inşası için ortak projeler geliştirme konusunda da anlaştı.Enerji alanındaki bu anlaşmanın yanı sıra, ziyaret sırasında Suriye’nin yeniden yapılandırılması, eğitim ve kültür gibi konularda gelecekteki işbirlikleri için de fikir alışverişinde bulunuldu. Bu çerçevede Suriyeli öğrencilere Azerbaycan’da burslu eğitim imkanı tanınması kararlaştırıldı.Aslında, Ahmed Şara’nın Azerbaycan’a yaptığı bu ziyaret, süreci yakından izleyenler için beklenmedik bir gelişme değildi. Azerbaycan, Şam’daki yeni yönetimi en başından itibaren destekleyerek Suriye’nin istikrar kazanması, uluslararası tanınırlığının artması ve izolasyondan çıkması için önemli adımlar attı. Beşşar Esed’in devrilmesinin hemen ardından Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Suriye halkını kutlamış ve ülkenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan desteklerini belirtmişti. Aralık 2024’te Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Elnur Mammadov, Şam’ı ziyaret ederek Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmede yeni yönetime destek yinelenirken, Şeybani resmi olarak Azerbaycan’a davet edildi. 30 Aralık 2024’te ise Azerbaycan’dan gönderilen 10 tırlık yardım konvoyu Türkiye üzerinden Suriye’ye ulaştı. Suriye iç savaşı sırasında kapatılan Azerbaycan’ın Şam Büyükelçiliği, 17 Şubat 2025’te yeniden hizmete girdi. Ahmed Şara’nın 29 Ocak’ta Suriye Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Aliyev bir tebrik mesajı yollayarak Azerbaycan’ın her türlü yardıma hazır olduğunu ifade etti. Buna karşılık Şara da 1 Nisan’da Ramazan Bayramı vesilesiyle Aliyev’e bir tebrik mektubu gönderdi.İki lider, 11-13 Nisan tarihlerinde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’nda (ADF) yüz yüze görüşme fırsatı buldu. Bu görüşmede Cumhurbaşkanı Aliyev, Azerbaycan’ın Suriye’nin yeniden imarına destek vermeye hazır olduğunu vurgularken; Şara, enerji, altyapı ve güvenlik konularında Azerbaycan’dan destek talebinde bulundu.Sürecin devamında, Mayıs 2025’te Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Samir Şerifov liderliğindeki bir heyet, ikili ilişkileri pekiştirmek ve yeniden inşa sürecine katkı sağlamak amacıyla Şam’ı ziyaret etti. Şerifov bu ziyarette, Aliyev’in Şara’yı Azerbaycan’a davet eden resmi mektubunu da takdim etti. Bu gelişmeler, Aralık 2024’ten itibaren kademeli olarak ilerleyen Suriye-Azerbaycan ilişkilerinin Şara’nın ziyaretiyle somut bir aşamaya geçtiğini gösteriyor.Azerbaycan, Suriye’deki yeni hükümete verdiği desteği en başından beri Türkiye ile yakın koordinasyon içinde yürüttü ve Ankara’nın bölgedeki rolünün altını çizdi. Cumhurbaşkanı Aliyev, yeni yönetimin göreve gelmesiyle Türkiye’nin katkılarıyla Suriye’de istikrarın sağlanacağını umduğunu ve insani sorunların çözümüne destek olacaklarını belirtti. 18 Ocak’ta Bakü’de düzenlenen ortak basın toplantısında Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Hakan Fidan, Azerbaycan’ın Suriye’ye insani yardımlarının süreceğini ve Şam’ın uluslararası sisteme entegrasyonu için Türkiye ile ortak hareket edeceklerini deklare etti.Azerbaycan’ın 12 Temmuz’da imzaladığı enerji anlaşması da Türkiye ile eşgüdüm içinde planlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) zirvesi dönüşünde, Azerbaycan’ın Suriye’ye doğalgaz temin edeceği haberini Ahmed Şara’ya ileteceğini açıklamıştı. Bu açıklamanın ardından Şara’nın Bakü ziyareti gerçekleşti.Ayrıca, ADF’de Aliyev ve Şara arasında yapılan görüşmede Azerbaycan-Türkiye-Suriye arasında üçlü bir işbirliği mekanizması kurulması fikri de ele alınmıştı. Bu durum, Azerbaycan’ın Suriye politikasını Türkiye ile uyumlu hale getirirken, Türkiye’nin Suriye’deki rolünü özel olarak vurgulayıp desteklediğini ortaya koyuyor.Azerbaycan’ın bu desteği, Suriye hükümetinin uluslararası alanda meşruiyet kazanmasına ve ülkenin yeniden inşa sürecine önemli katkılar sunuyor. Suriye, coğrafi olarak Azerbaycan’a uzak bir ülke gibi görünse de, geçmişte Suriye’de yaşananlar Azerbaycan’ı hem jeopolitik hem de siyasi olarak olumsuz etkilemişti. Bir dönem Suriye, Rusya ve İran ittifakının Azerbaycan-Türkiye eksenine karşı bir denge unsuru olarak kullandığı bir alandı. Örneğin, Beşşar Esed yönetimi İkinci Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan’ın işgalini desteklemişti. Bir zamanlar müttefikleri olan İran ve Rusya’nın askeri müdahaleleriyle yıkıma uğrayan Suriye, bugün Azerbaycan ve Türkiye’nin işbirliğiyle yeniden kalkınma çabası içine giriyor. İkinci Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan-Türkiye ittifakının elde ettiği başarı ve Karabağ’ın yeniden imarı, Suriye’nin yeniden inşası, güvenliğinin temini ve enerji talebinin karşılanması için bir model teşkil ediyor. Özetle, istikrarlı bir Suriye’nin varlığı, Azerbaycan ve Türkiye’nin bölgesel politikaları için büyük bir önem taşımaktadır.[Dr. Cavid Veliyev, Uluslararası İlişkiler Analizler Merkezi’nde Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır.]* Bu makalede yer alan görüşler yazara ait olup, Anadolu Ajansı’nın yayın politikasını yansıtmayabilir.
Suriye-Azerbaycan İlişkilerinde Yeni Bir Başlangıç: Ahmed Şara’nın Stratejik Bakü Ziyareti
