ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan sızan bir iç belgeye göre, Washington yönetimi bugün itibarıyla Suriyeli İslamcı grup Heyet Tahrir eş-Şam’ı (HTŞ) yabancı terör örgütleri listesinden kaldırma kararı alacak. Bu gelişme, HTŞ’nin geçtiğimiz Aralık ayında Suriye’de 54 yıllık Esad hanedanlığına son veren ayaklanmaya liderlik etmesinin ardından geldi. Grubun lideri Ahmed eş-Şara, şu anda ülkenin geçici devlet başkanı görevini yürütüyor. Geçmişte El Nusra Cephesi adıyla bilinen ve El Kaide’nin Suriye kolu olarak hareket eden HTŞ, 2016’da eş-Şara’nın El Kaide ile tüm bağları kopardığını ilan etmesiyle bağımsız bir yapıya bürünmüştü.
Son aylarda Batılı güçlerin, daha önce eski rejime yönelik ağır yaptırımlarla yüzleşen Suriye ile ilişkileri normalleştirme çabaları hız kazandı. Bu doğrultuda, Haziran ayının sonunda ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’ye uygulanan yaptırımları resmi olarak kaldıran bir başkanlık emri imzalamıştı. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada, söz konusu adımın “istikrar ve barışa giden yolu teşvik etme” hedefi taşıdığı ifade edildi. Açıklamada ayrıca, Washington’un yeni Suriye yönetiminin atacağı adımları yakından takip edeceği vurgulandı. Bu adımlar arasında “İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi için somut adımlar atılması”, “ülkedeki yabancı teröristlerle mücadele edilmesi” ve “Filistinli terör gruplarının faaliyetlerinin yasaklanması” gibi beklentiler yer alıyor.
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, yaptırımların kaldırılmasının “ekonomik toparlanmanın önündeki maniaları bertaraf edeceğini” ve Suriye’yi yeniden dünya sahnesine çıkaracağını belirtti. Uluslararası alanda atılan bir diğer adımda ise Şam yönetimi, 4 Temmuz’da, İsrail ile 1974 tarihli Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’nı tekrar yürürlüğe koymak üzere ABD ile çalışmaya hazır olduğunu duyurdu. Diplomatik hareketlilik yalnızca ABD ile sınırlı kalmadı. Hafta sonu, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, 14 yıl aradan sonra Suriye’ye bakan seviyesinde bir ziyaret gerçekleştiren ilk İngiliz yetkili oldu. Ziyareti sırasında Ahmed eş-Şara ile görüşen Lammy, ülkenin uzun vadeli kalkınmasını ve Suriyeli sığınmacıları barındıran ülkelere desteği hedefleyen 94,5 milyon sterlinlik yeni bir yardım paketi ilan etti. İngiltere de daha evvel Suriye’nin savunma ve içişleri bakanlıklarını hedef alan yaptırımlarını sonlandırmıştı.
Ancak bu diplomatik açılımlara rağmen, Suriye’nin kendi içindeki sorunlar ciddiyetini koruyor. 13 yıllık yıkıcı bir iç savaşın ardından Esad rejiminin çökmesiyle, ülke nüfusunun %90’ı yoksulluk sınırının altında yaşam mücadelesi veriyor. Ahmed eş-Şara “yeni bir Suriye” sözü verse de, yeni hükümetin yönetim biçimi ve liderin radikal geçmişi nedeniyle hem içeride hem de dışarıda ciddi endişeler mevcut. Yönetimde şimdiye dek yalnızca bir kadına bakanlık verilmesi ve neredeyse tüm kilit atamaların bizzat eş-Şara tarafından yapılması, bu kaygıları derinleştiriyor. Dahası, ülkede son aylarda azınlık gruplarını hedef alan şiddet olaylarında endişe verici bir artış gözlemleniyor. Mart ayında, yeni kurulan güvenlik birimleri ile Esad’a sadık gruplar arasındaki çatışmalarda yüzlerce Alevi sivilin hayatını kaybettiği bildirildi. Nisan ayında ise İslamcı militanlar, güvenlik güçleri ve Dürzi topluluğuna ait savaşçılar arasında kanlı çatışmalar patlak verdi. Son olarak Haziran’da, başkent Şam’daki bir kiliseye yönelik intihar saldırısı en az 25 kişinin ölümüyle sonuçlandı.