Kamerun’da 42 Yıllık İktidarın Ardından Yeni Bir Dönem mi?
Haziran 2004’te, uzun bir yurt dışı seyahatinden sonra ülkesine dönen Kamerun Devlet Başkanı Paul Biya, hakkında çıkan ‘öldü’ söylentilerine karşılık gazetecilere, “İnsanlar cenazemle ilgileniyor ama onları 20 yıl sonra görürüm” demişti. Bu sözlerin üzerinden 21 yıl geçti ve bugün 92 yaşındaki Biya, dünyanın görevdeki en yaşlı devlet başkanı olarak koltuğunu bırakmaya niyetli görünmüyor.
Pazar günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamayla, 12 Ekim’de yapılacak başkanlık seçiminde yeniden aday olacağını duyurdu. Biya’nın bu seçimi kazanması durumunda, görev süresi neredeyse 100 yaşına kadar uzayacak.
Sarsılan İktidar ve Halkın Tepkisi
Paul Biya, bir zamanlar akıl hocası olan Ahmadou Ahidjo‘dan 1982’de devraldığı iktidarı o günden bu yana bırakmadı. Ahidjo’yu siyasi arenadan silerek sürgüne gönderen Biya, bu kez benzeri görülmemiş bir kamuoyu tepkisiyle karşı karşıya. Adaylık duyurusu, gücünde çatlaklar olabileceğine ve liderliğini sürdürme yeteneğine dair ciddi şüpheler doğurdu.
Önde gelen gazetelerden Le Messager, Pazartesi günkü manşetini Biya’nın fotoğrafıyla birlikte tek bir kelimeyle attı: ”Mahvolduk!”
Ekonomik ve Güvenlik Krizlerinin Gölgesinde Bir Ülke
Orta Afrika’nın önemli kakao ve petrol üreticilerinden Kamerun, bir dizi ciddi sorunla boğuşuyor. Ülke, batıda İngilizce konuşan ayrılıkçılarla süregelen bir çatışma ve kuzeyde Nijerya merkezli İslamcı militan tehditleriyle karşı karşıya. Bu sorunlar yaşanırken, 92 yaşındaki Biya’nın kamuoyu önüne nadiren çıkması, ‘ülkeyi aslında kimin yönettiği’ sorusunu gündeme getiriyor.
Teknoloji girişimcisi Rebecca Enonchong, Reuters’a verdiği demeçte, “Çoğumuz artık Biya’nın ülkeyi yönettiğine inanmıyoruz. Yeniden aday olma kararı -eğer gerçekten kendisine aitse- sistemin ne kadar gerçeklikten koptuğunu gösteriyor,” ifadelerini kullandı.
Kamerun İletişim Bakanı Rene Emmanuel Sadi ise yorum taleplerine yanıt vermezken, daha önce Biya’nın sağlığının yerinde olduğunu ve aksi yöndeki iddiaların ‘ülkeyi istikrarsızlaştırma çabası’ olduğunu belirtmişti. Hükümetin geçen yıl Biya’nın sağlık durumunun tartışılmasını yasaklamasına rağmen, yerel basın bu yasağı büyük ölçüde görmezden geliyor.
Artan ‘Görevi Bırak’ Çağrıları ve Belirsiz Gelecek
Kamerun, 1960’ların başında bağımsızlığını kazandığından beri sadece iki devlet başkanı gördü. Biya’nın olası bir sağlık sorunu veya vefatı durumunda ülkenin karmaşık bir geçiş sürecine gireceği öngörülüyor. Biya, 2008 yılında anayasayı değiştirerek devlet başkanlığı için iki dönem sınırını kaldırmış ve bu sayede 2011 ile 2018 seçimlerini rahatça kazanmıştı. Muhalefet bu seçimlerde hile yapıldığını iddia etse de hükümet bu suçlamaları reddetti.
Derinleşen Toplumsal Sorunlar
Geçen yıllar içinde güvenlikten ulaşıma, sudan elektriğe ve atık yönetimine kadar temel hizmetlerde halkın yaşadığı sorunlar artarak devam etti. Yaounde merkezli düşünce kuruluşu Nkafu Policy Institute’ta araştırmacı olan Pippie Hugues Marcelline, “Sorunlar yeni değil. Ama durum kötüleştikçe etkileri derinleşti,” diyor ve bu yılki farkın, “Biya’nın icraatlarına yönelik toplumsal farkındalık ve tepkinin düzeyi” olduğunu vurguluyor.
Muhalefet ve Eski Müttefiklerden Gelen Sesler
Ünlü insan hakları avukatı Alice Nkom, geçtiğimiz hafta yayımladığı bir videoda Biya’ya seslendi:
“Bacaklar artık taşımıyor, zihin de çalışmıyor. Bunu size söylüyorum çünkü ben de bu yaşlardayım, 80’lerimdeyim. Bende neyin değiştiğini, Kamerunlulara artık ne veremeyeceğimi biliyorum.”
Durumu daha da dikkat çekici kılan ise, Biya’nın iki eski müttefikinin iktidar koalisyonundan ayrılarak başkanlık için adaylıklarını açıklaması oldu. Girişimci Enonchong, “Kamerun halkı bir Biya dönemini daha kabul etmeyecek,” dese de, siyaset analisti Raoul Sumo Tayo, iktidar partisinin “eski usul seçim taktiklerini kullanarak sekizinci dönemi kazanabileceğini” öne sürüyor.