Sıfır Atık Vakfı’ndan Kritik Orman Yangını Uyarısı
Sıfır Atık Vakfı, özellikle yaz aylarında artan orman yangınları ile atıklar arasındaki tehlikeli ilişkiye dikkat çeken önemli bir çalışma yayımladı. Vakıf tarafından yapılan açıklamada, çevresel sürdürülebilirlik politikalarının sadece atık yönetimiyle sınırlı kalmadığı, aynı zamanda orman yangınları gibi doğal afetlerin önlenmesinde de hayati bir rol oynadığı vurgulandı.
Plastik ve Cam Atıklar: Ormandaki Gizli Tehlike
Çalışmada, doğaya bırakılan atıkların yangınlar için nasıl bir zemin hazırladığı detaylarıyla anlatıldı. Özellikle güneş ışınlarını bir noktada toplayan cam kırıkları ve kolayca alev alabilen plastik malzemeler, sıcak havalarda büyük bir risk oluşturuyor.
Mercek Etkisiyle Başlayan Yangınlar
Piknik ve kamp alanları gibi yerlerde terk edilen cam ve plastik şişeler, uzmanlar tarafından “içeride bırakılan bombalar” olarak tanımlanıyor. Sıcak ve kuru hava koşullarında bu atıklar, tehlikeli birer yangın tetikleyicisine dönüşüyor. Güneş ışığıyla doğrudan temas eden bir cam parçası, mercek görevi görerek kuru otları tutuşturacak kadar yüksek bir enerji yoğunluğu oluşturabilir. Bu basit fiziksel etki, büyük bir orman yangınının ilk kıvılcımını ateşlemek için yeterlidir.
Bakanlık Verileri Tehlikeyi Doğruluyor
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, 2023 yılında Türkiye’de meydana gelen 2 bin 309 orman yangınından 512’sinin doğrudan cam, plastik atık veya sigara izmariti gibi nedenlerle başladığı tespit edildi. Ayrıca yangınların sadece ormanları değil, atmosferik dengeyi de tehdit ettiği belirtildi. 2021 yılındaki büyük yangınlar sırasında Türkiye’de yaklaşık 15 milyon ton karbondioksit eş değeri emisyon salındığı, bu durumun iklim değişikliği döngüsünü hızlandırdığı ifade edildi. En endişe verici istatistik ise Türkiye’deki orman yangınlarının yüzde 98’inin insan kaynaklı olmasıdır. Bu oran, bireysel farkındalığın ne kadar kritik olduğunu gözler önüne seriyor.
Türkiye’nin Orman Yangını Karnesi ve Riskli İller
Türkiye’de orman yangınları endişe verici bir artış gösteriyor. 2024 yılında şu ana kadar 3 bin 797 orman yangını çıkarken, yaklaşık 27 bin hektar ormanlık alan zarar gördü. 2000-2009 döneminde yıllık ortalama 2 bin 91 olan yangın sayısı, 2020-2024 döneminde 2 bin 946’ya yükseldi.
Son 10 Yılda En Çok Yangın Çıkan İller
Son on yıllık verilere göre orman yangınlarının en sık görüldüğü iller şu şekilde sıralanıyor:
- Muğla: Yıllık ortalama 312 yangın
- İzmir: Yıllık ortalama 282 yangın
- Antalya: Yıllık ortalama 223 yangın
Çözüm “Sıfır Atık” Yaklaşımında Gizli
Sıfır Atık Vakfı, “Sıfır Atık” ilkelerinin orman yangınlarıyla mücadelede stratejik bir öneme sahip olduğunu belirtti. Vakfın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“Cam ve plastik gibi çevresel atıkların ormanlık alanlarda birikmesinin engellenmesi, doğayı temiz tutmanın yanı sıra aynı zamanda yangının başlamasını önleyerek, karbon emisyonlarını düşürmekte ve iklim krizine karşı savunma sağlamaktadır. Sıfır Atık sisteminin yaygınlaştırılması, geri dönüşüm zincirlerinin güvenli hale getirilmesi ve özellikle orman yakınlarında atık birikimini engelleyecek yerel politikaların hayata geçirilmesi, yangınlarla mücadelede önleyici stratejilerin temelini oluşturmaktadır.”
Açıklamada ayrıca, yangın riskini azaltma konusunda bireylerden belediyelere, kamu kurumlarından özel sektöre kadar toplumun tüm kesimlerine önemli sorumluluklar düştüğü kaydedildi.